Met het drie weken durende festival FURY! Punk Culture, van 26 mei t/m 15 juni 2016, staat EYE stil bij het veertigjarig bestaan van punk. Behalve ruim dertig films en documentaires die de rebelse en vernieuwende punkcultuur belichten – met opnamen van bands als The Ramones, The Sex Pistols en de The Germs – zijn er ook live optredens van Nederlandse bands, DJ’s, punkdichters en gastsprekers. Bij de manifestatie verschijnt een speciale LP, met opnamen van vijftien Nederlandse punkbands en een boekwerkje van de hand van filmjournalist Phil van Tongeren.
Veertig jaar punk: rond 1976 pakten overal jongeren een gitaar op en begonnen een band als daad van verzet tegen te maatschappij en/of om zich af te zetten tegen de popmuziek van toen. ‘Do it yourself’ werd de boodschap.
Ook buiten de muziek kwam de punkhouding opzetten: zelfgemaakte kleding kwam in de mode en kleine zwart-wittijdschriften waren er ineens legio. Jongeren als Amos Poe en Jim Jarmusch namen spontaan een filmcamera in de hand en begonnen zonder filmopleiding hun leefwereld te filmen. Zo kwam in 1976 Blank Generation tot stand, Poe’s debuut over de scene rondom de roemruchte New Yorkse club CBGB, met onder anderen The Ramones, Blondie en Patti Smith. Twee jaar later gaf filmmaker Derek Jarman (1942-1994) in het apocalyptische Jubilee (met o.a. Toyah en Wayne County) een totaal ander beeld van punk in Engeland: no future! De frase uit het Pistols-nummer God Save the Queen (1977) groeide uit tot dé slogan van een generatie.
De Pistols komen een aantal maal voorbij in EYE zoals in het parodistische The Great Rock ’n Roll Swindle (1980) van Julian Temple en in het dramatische Sid & Nancy (1986) van Alex Cox. De Pistols’ Amerikaanse evenknie The Ramones spelen de hoofdrol in het luchtige Rock ’n Roll High School’(1979).
Hardcore punk uit Amerika is een genre apart; de documentaire Suburbia (1983), met daarin de band TSOL, belicht punks uit de Amerikaanse suburbs, bands als Circle Jerks, The Germs en X uit Los Angeles zijn te zien in The Decline Of Western Civilization (1981). Recentere, opvallende titels zijn de documentaires Dream Of Life (2008) – over dichter, activist en muzikant Patti Smith – en ‘Pussy Riot: A Punk Prayer’ (2013), verslag van de gebeurtenissen rond de activistische Russische punkband Pussy Riot.
Sprekers
In het programma is ook een aantal sprekers opgenomen, onder wie de Britse socioloog Dick Hebdige, gespecialiseerd in jeugdsubcultuur en goed bevriend met de elektronicus en filosoof DJ Spooky. Een anders spreker is regisseur Don Letts, die aanwezig is bij de vertoning van Punk Attitude (2005). Als DJ draaide hij eind jaren zeventig reggae en punk door elkaar, in de Londense club The Roxy. Hij was een inspirator voor The Clash en speelde later in Big Audio Dynamite.
Nederland
Punk in eigen land komt op verschillende manieren aan bod. Op het programma staan de documentaires Punk Lang Leve De Lol (1998) en Job En De Hollandse Vrijstaat (2009); ook is een registratie uit 1978 te zien van een concert van de roemruchte Amsterdamse band Panic. Daarnaast draaien de nederpunkfilms Pinkel (1982), met muziek van Tändstickorshocks, en Andy, bloed en blond haar (1979), met muziek van Herman Brood. De films, waarin de hoofdrolspelers zich als rebelse punks gedragen, kwamen met minimale middelen tot stand; regisseur Frank Wiering is aanwezig bij de vertoning van Andy.
Livemuziek en catalogus
Naast DJ’s zoals Don Letts en Mulat staan maar liefst vijftien Nederlandse punkbands in EYE op het podium, waaronder VitaminX, Antillectual, The Anomalys, Paranoid State, NEED en ET Explore Me. De langst bestaande vaderlandse punkband, The Ex, speelt ook. De bands zijn vertegenwoordigd op een exclusief tijdens FURY! Punk Culture verkrijgbare LP; de plaat, met hoes van de bekende striptekenaar Roel Smit en ingesloten boekwerkje met een tekst van Phil van Tongeren, dient tevens als festivalcatalogus. De muziekbijdragen zijn tot stand gekomen in samenwerking met Minor Operation Bookings.
Expositie
In EYE is een tijdelijk punkmuseum ingericht door de Amsterdamse oerpunk Broodje, met aandacht voor kleding (Vivienne Westwood), vormgeving (Jamie Reid) en punk in Nederland.
FURY! Punk Culture
26 mei t/m 15 juni 2016, EYE, Amsterdam
Meer info is te vinden op eyefilm.nl