Björk – Utopia (Konkurrent)
Björk (52) heeft na haar behoorlijk toegankelijke debuut Debut (1993) steeds lastiger te doorgronden albums afgeleverd, maar zo moeilijk als nu, met Utopia, heeft ze het haar luisteraars nooit gemaakt. Het veertien nummers tellende product is een plaat waarvoor je echt even moet gaan zitten, of beter: liggen. Het liefst als de hele familie al onder de wol ligt. Doe de lichten maar uit, leg Björk op de platenspeler, of schuif ‘m in de cd-speler en beluister Utopia over een koptelefoon van hoge kwaliteit. Dan is de kans dat puzzelstukjes op zijn plaats gaan vallen het grootst.
Utopia is Björks negende, in een solocarrière van een kwarteeuw inmiddels. 25 jaar nu kleurt ze ruim buiten de lijntjes en nog altijd op een manier die fascineert. Utopia is Björks “Tinder-album”, geïnspireerd dat ze raakte door het daten met diverse mensen. Het is geproduceerd door Arca, ook bekend van zijn werk voor Kanye West, FKA twigs en Frank Ocean. Arca is dermate belangrijk geweest voor Utopia dat hij vermeld staat op de sticker op de cd: The new album conceived by Björk and Arca.
Het lastigste aan Utopia is het ontdekken van songstructuren. Het is meer een aaneenschakeling van geluidsschetsen die wordt gepresenteerd en waar na heel lang zoeken misschien een liedje in is te ontdekken. Je moet je best doen. Erop dansen is onmogelijk. Utopia is vooral ontsnappen aan de werkelijkheid, een soort elektronische soundtrack voor het escapisme. Veertien geluidscollages, die per luisterbeurt beter binnenkomen. Kunststukjes, gelardeerd met fluit, een harp, strijkers en vogelgeluiden (Saint).
Er zullen mensen zijn die Utopia een gedrocht noemen, die er bloednerveus van worden. Zij hebben dan niet de moeite genomen zich in Björks sensuele droomwereld te verdiepen. Het soms wat lethargische Utopia neemt je mee naar plaatsen waar nog nooit iemand is geweest. Een ontdekkingstocht die je maar net aan moet durven. Pieter Visscher