Elke eerste maandag van de maand op Pinguin Radio van 20:00 tot 22:00 uur de beste tracks van de beste albums van het moment samengesteld door de muziekredactie van de Volkskrant.
De kroniek van de nieuwe muziek
Door Robert van Gijssel
Het is misschien een wat een treurige constatering, maar de artistieke curve van een grote popnaam heeft meestal toch de vorm van die piek in het begin, gevolgd door een gestage afdaling gedurende het tweede deel van de carrière. Die eerste twee platen: dat waren de monumentale werken. Daarna volgde een langgerekte poging de urgentie en kwaliteit van de eerste albums te evenaren.
Gelukkig gaat die popcurve lang niet voor iedereen op. De afgelopen maand verschenen een paar topplaten van bands die eigenlijk al over de piek heen waren. Of zelfs al waren opgeheven. En de platen die ergens aan het einde van de rit tóch nog eens verbluffen, en zelfs moeten worden gerekend tot het allerbeste werk: ja, die fonkelen toch het felst.
De New Yorkse band LCD Soundsystem maakte er in 2011 een einde aan. Zanger en liedschrijver James Murphy vond het na de plaat This Is Happening mooi geweest, gaf een afscheidsconcert en klaar. Heel verdrietig voor de fans van de puntige en opzwepende ‘dance-punk’. En toen Murphy vier jaar later alweer een ‘reünie’ aankondigde, won de opluchting het bij de liefhebbers toch van de ergernis.
De plaat American Dream is volgens recensent Gijsbert Kamer een ijzingwekkend goede plaat, waarop Murphy zijn eigen angsten en paranoia weet te koppelen aan de maatschappelijke ellende van onze tijd, in getergde en hypnotiserende nummers. Een zeldzaam bevlogen album en dus een nieuw hoogtepunt in het oeuvre van de band, ruim tien jaar na dat vorige meesterwerk Sound of Silver.
Tragisch is het verhaal van de legendarische Noorse blackmetalband Satyricon. Bij de helft van het duo, de gromzanger en gitarist Satyr, werd pas een hersentumor geconstateerd. De band voelt zich opgejaagd door een misschien wel naderend einde, en gooide er met doodsverachting een van de allermooiste platen uit de bijna dertig jaar durende bandgeschiedenis uit.
De liederen op de plaat Deep Calleth upon Deep klinken kaal en kil, en het uitgeklede bandgeluid van snijdende gitaren en roffelende drums geeft het album een desolate schoonheid. De dood zit de band duidelijk op de hielen. In het genre van de blackmetal is het natuurlijk niet vreemd om over de vergankelijkheid en het naakte niets te zingen, maar de teksten van Satyr krijgen gezien zijn eigen achtergrond wel een ernstige en oprechte lading.
Ook mooi, en verassend: de nieuwe plaat Sleep Well Beast van de Amerikaanse band The National, die toch weer bijna net zo indrukwekkend is als dat ene meesterwerk High Violet, van toch ook alweer zeven jaar geleden. En de prachtige, doordachte en knap gearrangeerde technoplaat World of the Waking State van de Nederlandse dj en producer Steffi.
Lees hieronder alle cd-reviews van de albums van het moment volgens de redactie van de Volkskrant.
—
LCD Soundsystem – American Dream (DFA/Sony Music)
Toen James Murphy een paar jaar geleden bekendmaakte dat hij LCD Soundsystem nieuw leven zou inblazen, kon hij rekenen op de nodige scepsis.
Had hij niet zijn band pas in 2011 na een marathonconcert in de New Yorkse Madison Square Garden opgedoekt? Nu al een reünie? Dat moest zijn ingegeven door financiële, niet door creatieve motieven. En ja hoor, daar kwamen de eerste grote festivalboekingen al.
Alle twijfel is weg bij de eerste kennismaking met het nieuwe studioalbum, American Dream, het eerste sinds This Is Happening (2010) en een veel betere plaat. James Murphy heeft de paranoia van deze tijd weten te koppelen aan zijn eigen sores, zoals omgaan met verlies en ouderdom. En maakte daar soms ijzingwekkend mooie muziek bij.
De bouwstenen van de LCD-sound zijn hetzelfde gebleven: kale, hypnotiserende synths, een voortdenderende beat verlevendigd door live-drums, een straf hypnotiserend ritme, ontregelende gitaren en half pratende zang, die naarmate de nummers langer worden steeds getergder klinkt.
Maar de muziek op American Dream klinkt donkerder dan eerder, soms zelfs desolaat, de synths schuren meer, de euforie van de dansvloer heeft plaatsgemaakt voor soms sombere overpeinzingen en vooral het besef dat alles eindig is.
Hedendaagse pop heeft geen betekenis meer. ‘Everybody’s singing the same song’, zingt Murphy in Tonite, het enige echt op de dansvloer gerichte nummer. ‘Oh sure, it’s ruining the airwaves/Or what remains of the airwaves.’ Dierbaren sterven (‘You fell between a friend and a father’, zingt hij over David Bowie) en paranoia tiert welig: ‘Who can you trust? And who are your friends?’ Murphy stelde zich die vragen in zijn muziek al eerder, maar het lijkt of de noodzaak zijn gevoelens te verwoorden op American Dream groter is dan ooit. Met als resultaat een zeldzaam bevlogen en overtuigend album. Blij dat LCD Soundsystem terug is.
The National – Sleep Well Beast (4AD/Beggars)
Mooie muziek, maar de rek leek er een beetje uit op het vorige album Trouble Will Find Me (2014) van The National. Er werd net iets te gemakkelijk omgegaan met de parameters die van High Violet (2010) zo’n prachtige rockplaat maakten.
De donkere melancholieke stem van Matt Berninger overheerst nog steeds op Sleep Well Beast, maar de ook nu weer voor het geluid bepalende broers Dessner hebben deze keer veel beter hun best gedaan die stem in te bedden in verrassende songs.
Soms stemmig als R.E.M. ten tijde van Automatic for the People (1992), maar ook puntige rock-‘n-roll en gitaarsolo’s komen op dit sterke album voorbij.
Elk liedje wordt vanaf de grond opgebouwd met steeds andere materialen, zo lijkt het. De ene keer overheersen synths en strijkers, dan weer piano of gitaar.
Ook zit er meer variatie in tempi en melodie van de nummers. Sleep Well Beast is gewoon een ijzersterke, avontuurlijke rockplaat.
Protomartyr – Relatives in Descent (Domino/V2)
Protomartyr uit Detroit is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een van de betere, spannendste indiegitaarbands. De muziek draagt sporen van de postpunk uit de vroege jaren tachtig. De donkere bariton van Joe Casey kan klinken als Ian Curtis op zijn wanhopigst of Mark E. Smith in een knauwpraatmodus.
Op de vierde plaat hoor je nog altijd dezelfde invloeden terug (Interpol is ook nooit ver weg), maar Relatives in Descent laat ook meer ruimte voor bezinning.
My Children is een aandoenlijk relaas over het verlies van jeugdige onschuld, dat muzikaal sterk wordt ondersteund. Waar de ritmesectie soms gas inhoudt, legt Greg Ahee juist extra gevoel in zijn imposante gitaarsound. Zijn spel is soms ijzingwekkend mooi.
Maar in Don’t Go to Anacita weet de band ook nog wat het is om gewoon even lekker alle remmen los te gooien. Getergd en onstuimig, afgewisseld door intens en beklemmend: Protomartyr beheerst het hele postpunk-spectrum alsof het 1981 is, maar klinkt toch actueel.
The Dream Syndicate – How Did I Find Myself here (ANTI-/Epitaph)
The Dream Syndicate maakte in 1982 het prachtige rockalbum The Days of Wine and Roses, waarop een toen nog nieuwe hybride was te horen van Velvet Underground-gitaren en Neil Young-harmonieën.
Een paar jaar later zou het retrogeluid pas echt in de mode raken, maar het album van The Dream Syndicate werd zelden overtroffen.
Ook niet door de band zelf, of door voorman Steve Wynn met zijn talloze sympathieke soloplaten. Maar de hereniging van Wynn met drummer Dennis Duck op How Did I Find Myself Here pakt verrassend goed uit. Wynn zingt nog met diezelfde donkere bariton en de gitaren zijn bezwerend in lekker lui langgerekte partijen.
Fraaie songs met een mooi vertrouwd geluid. En hé, daar klinkt in het slotliedje Kendra’s Dream ook nog de Nico-achtige stem van Kendra Smith, Dream Syndicate-bassiste van het eerste uur.
Sterk aanbevolen dit album, zowel voor de liefhebbers uit vroeger tijden als voor de nieuwkomers die kennis willen nemen van een bijzondere band, die het echter nooit echt heeft gemaakt.
Ariel Pink – Dedicated to Bobby Jameson (Mexican Summer/PIAS)
‘Wie is Bobby Jameson?’, dachten liefhebbers van de even merkwaardige als intrigerende muziek van Ariel Pink bij de titel van zijn nieuwe album.
Een muzikant die in de jaren zestig vergeefs werd gehyped als nieuw fenomeen. Alle billboards in Los Angeles met zijn naam ten spijt werd het niks met Jameson. In 2015 overleed hij na een tragisch leven vol muzikale mislukkingen. Pas toen vernam Ariel Rosenberg (sinds een jaar of dertien de man achter Ariel Pink) over Jameson en raakte hij gefascineerd.
Niet zo gek, want net als de muziek van Ariel Pink zit het leven van Jameson vol met referenties aan The Monkees, Frank Zappa en andere Californische pophelden van weleer. Nadat Ariel Pink in 2010 zelf was doorgebroken met het psychedelisch meesterwerkje Before Today, sloeg hij misschien wat al te ver door in het zoeken naar curieuze muzikale combinaties van sixties pop, vreemde elektro en jaren tachtig rock. Maar op Dedicated to Bobby Jameson heeft hij alles weer goed op de rails.
Een enkele keer denk je: waar gaat dit nu weer heen, zoals bij Time to Live, maar dan hoor je een vervormd stemmetje een pastiche doen van de oude Buggles-hit Video Killed the Radio Star, en ben je weer bij de les.
Meridian Brothers – Dónde Estás Maria (Soundway Records/Bertus)
Al jaren probeert de Colombiaan Eblis Álvarez aan te tonen dat uit zijn land meer hippe muziek komt dan reggaeton alleen. De plaat Dónde Estás Maria? van zijn eenmansproject Meridian Brothers levert nieuw bewijsmateriaal.
Álvarez draagt voor met de intonatie van de grote politieke Cubaanse zangers uit de jaren zeventig, zoals Silvio Rodríguez, en dus met een zangerige spreekstem. Maar de ironie druipt uit zijn teksten bij bijvoorbeeld het tragikomische Estaré Alegre, No Estaré Triste.
De muziek van Álvarez, die live met een band speelt maar in de studio alles zelf opneemt, heeft ook al zo’n parodiërend karakter. Álvarez speelt traditionele cumbia-ritmes op speelgoedpercussie, bij knerpende keyboards en krassende violen. Zijn songs lijken de Colombiaanse muziek af te breken en vanaf de grond weer op te bouwen, in een haast karikaturale vorm. Het topnummer Como Estoy En Los Sesenta, waarin Álvarez spot met het hippiedom, is een waanzinnige lsd-hallucinatie op trippelende trommels. Met een refrein dat nooit meer uit je hoofd gaat.
Psychedelische wereldtripmuziek, die begin volgende maand door ons clubcircuit trekt. Mis ze niet.
Mount Kimbie – Love What Survives (Warp/PIAS)
Ze begonnen in 2008 als dubstepduo, Mount Kimbie uit Londen, maar dat ligt achter ze: in Four Years and One Day, openingstrack van het derde album Love What Survives, komt na twee minuten een baslijn binnenzeilen van het soort waarop Peter Hook patent had in New Order.
Bicep – Bicep (Ninja Tune/ Pias)
Interessant is de plaat van het Ierse producers- en dj-duo Bicep. In de club draaien Andrew Ferguson en Matthew McBriar al een jaar of tien Britse house, techno en ouderwetse drum-‘n-bass aan elkaar, en op de titelloze debuutplaat zou je eenzelfde euforische stijlenmix verwachten. Maar nee: op plaat is Bicep opmerkelijk fijnbesnaard.
De koele techno is de motor onder tracks als Orca en Opal, maar Bicep speelt er slimme melodieuze spelletjes en laat eigenlijk vrij versleten, digitaal aandoende synthgeluiden verrassend genoeg zorgen voor de geniepige haakjes waardoor je een en al oor blijft.
Als album is dit debuut geslaagd door een meeslepende opbouw; van meditatieve rustmomenten (Ayr) tot beheerste clubknallers (Aura). Dikke dansvloertracks als Rain, met vervreemdende Indiase vocale samples, doen denken aan de fijne liedjesdance uit de jaren negentig van Orbital. Bicep rekt de grenzen van de elektronische muziek niet op, maar hun album is wel een heerlijk opgewekte, pretentieloze dancepretplaat.
Steffi – World of the Waking State (Ostgut Ton)
Ze loopt er niet mee te koop, maar de dj en producer Steffi is toch echt een van de grote helden van de Nederlandse elektronische muziek en danscultuur. Zij doet vooral dienst in clubverband, al jarenlang als vaste dj in de Berlijnse Panorama Bar van de beroemde club Berghain.
Fijn dat Steffi de tijd heeft gevonden om weer eens een groot en volwaardig album te produceren, want de muziek op World of the Waking State is schitterend.
Steffi heeft in de inmiddels best oude ziel van de techno zitten wroeten. Haar tracks zijn beheerst, melancholiek, soms zelfs een tikje mistroostig. Ze etaleren vooral haar techniek bij het programmeren van de drumcomputers – de basis van alle waarachtige techno.
Maar haar ritmes zijn complexer dan op haar vorige platen, waarop Steffi vooral de dansvloer wilde bedienen met machinale en effectieve vierkwartsmaten. In de zachtaardige en sussende ruimtereistrack The Meaning of Memory spelen de bassdrums, snaredrums en sissende, elektronische maracas verfijnd tegen elkaar in, bij een ook al zo subtiel verspringend melodietje. Het slotstuk Cease to Exist is bedachtzaam gearrangeerd rond een sonore baslijn en een paar rake akkoorden op warme synthesizers. Doseren is een kunst.
World of the Waking State is vooral een luisterplaat, vol sferische en ambachtelijke house en techno. Maar bij het nummer All Living Things spring je toch even op: een heerlijke, op acidbliepjes stotterende dancetrack waarin het erfgoed van de Detroitse techno en van legenden als Drexciya tot leven komt.
Satyricon – Deep Calleth upon Deep (Napalm Records)
De blackmetalliefhebber mag zich met een nieuwe, negende plaat van Satyricon in de handen knijpen. Omdat een plaat van Satyricon altijd de moeite waard is, maar ook omdat bij gitarist en zanger Satyr onlangs een hersentumor is geconstateerd. Satyricon is nooit een vrolijk rockbandje geweest, maar Deep Calleth upon Deep is een in angstaanjagend mooie muziek gevatte dialoog met de dood.
Luister hier naar de vorige editie!
Volkskrant Radio – september 2017
Iedere eerste maandag van de maand tussen 20:00 en 22:00 uur live te beluisteren bij Pinguin Radio en een dag later terug te vinden op Volkskrant.nl als podcast en uiteraard ook bij ons op de site!
===> Lees hier alle recencies van:
Iron & Wine – Beast Epic, Together Pangea – Bulls and Roosters, Triggerfinger – Colossus, Maya Jane Coles – Take Flight, The War on Drugs – A Deeper Understanding, Queens of the Stone Age – Villains, Steven Wilson – To The Bone, Grizzly Bear – Painted Ruins, Shelby Lynne & Allison Moorer – Not Dark Yet en Dizzee Rascal – Raskit.